در حال بارگذاری...

اصول قراردادنویسی
9 مه 2025

اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی

مبانی حقوقی قراردادها: از قراردادهای ساده تا پیچیده بین‌المللی

مبانی حقوقی قراردادها شامل اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی است. که تنظیم و اجرای قراردادها را در هر سطحی، از قراردادهای ساده داخلی تا قراردادهای پیچیده بین‌المللی، هدایت می‌کند. 

در قراردادهای ساده، اصول اولیه مانند توافق طرفین، اهلیت، مشروعیت موضوع و قابلیت اجرا بسیار اهمیت دارد. و این قراردادها معمولاً شرایط واضح و مشخصی دارند. که بر اساس مقررات حقوقی کشور محل انعقاد قرارداد اجرا می‌شود. هدف این نوع قراردادها تنظیم روابط حقوقی میان طرفین و محافظت از تعهدات و حقوق آنها است. در مقابل، قراردادهای پیچیده بین‌المللی علاوه بر اصول پایه، نیاز به توجه به مسائل پیچیده‌تری مانند قوانین بین‌المللی، حقوق تطبیقی و مقررات حل اختلافات دارند. این قراردادها اغلب شامل موضوعات متنوعی از جمله حقوق مالکیت فکری، حمل‌ونقل بین‌المللی و تجارت فرامرزی هستند. و به دلیل گستردگی و پیچیدگی روابط، توجه ویژه به زبان قرارداد، حوزه قضایی و روش‌های حل اختلاف مانند داوری بین‌المللی ضروری است. تا از بروز ابهام یا نزاع جلوگیری شود. برای درک بهتر این پیچیدگی‌ها، دوره آموزشی تهیه و تنظیم قراردادهای بازرگانی بین‌المللی می‌تواند به یادگیری اصول و کاربردهای ویژه در این حوزه کمک کند. 

تفاوت‌های اساسی بین قراردادهای داخلی و بین‌المللی

تفاوت‌های اساسی بین قراردادهای داخلی و بین‌المللی در چندین جنبه کلیدی، از جمله اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی، قابل‌توجه است. در قراردادهای داخلی، قانون حاکم به طور معمول قانون کشور محل انعقاد قرارداد است و اختلافات حقوقی در محاکم داخلی حل‌وفصل می‌شوند. اما در قراردادهای بین‌المللی، انتخاب قانون حاکم و حوزه قضایی پیچیده‌تر است. و طرفین باید مشخص کنند که کدام قانون (قانون داخلی یکی از کشورها یا قوانین بین‌المللی) و کدام حوزه قضایی (دادگاه‌های داخلی یا محاکم داوری بین‌المللی) در صورت بروز اختلاف حاکم خواهد بود. این انتخاب‌ها به دلیل تفاوت‌های قابل‌توجه در نظام‌های حقوقی و تأثیرات آن بر تفسیر و اجرای قرارداد از اهمیت بالایی برخوردار است. 

همچنین، قراردادهای داخلی معمولاً به مسائل حقوقی ساده‌تر و با دامنه محدودتری نسبت. به قراردادهای بین‌المللی می‌پردازند، درحالی‌که قراردادهای بین‌المللی به دلیل گستردگی جغرافیایی و تفاوت‌های فرهنگی و حقوقی، شامل موضوعات پیچیده‌تری. مانند تجارت فرامرزی، قوانین گمرکی، مقررات ارزی و استانداردهای مختلف فنی می‌شوند. این پیچیدگی‌ها نیازمند تحلیل دقیق‌تر و پیش‌بینی ریسک‌های بیشتری در تدوین قرارداد هستند تا از تضادها و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

عناصر تشکیل‌دهنده یک قرارداد معتبر (اعم از داخلی و بین‌المللی)

برای اعتبار حقوقی یک قرارداد، چه در سطح داخلی. و چه بین‌المللی، رعایت اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی ضروری است. 

اول، توافق طرفین باید از طریق ارائه یک پیشنهاد و پذیرش آن توسط طرف دیگر حاصل شود. که نشان‌دهنده اراده مشترک برای ایجاد یک تعهد حقوقی است. دوم، طرفین باید اهلیت قانونی داشته باشند، به این معنا که از نظر سنی، عقلانی و حقوقی صلاحیت لازم برای انعقاد قرارداد را دارا باشند. سوم، موضوع قرارداد باید قانونی و مشروع باشد؛ در غیر این صورت، قرارداد اعتبار نخواهد داشت. چهارم، وجود یک مابه‌ازای اقتصادی یا عوض، معمولاً به شکل پول، کالا یا خدمات، ضروری است. پنجم، رضایت طرفین باید آزادانه و بدون اجبار، فریب یا سوءاستفاده حاصل شده باشد، در غیر این صورت قرارداد ممکن است باطل یا قابل ابطال باشد. نهایتاً، در قراردادهای پیچیده‌تر یا بین‌المللی، مستندسازی کتبی ضروری است تا شرایط قرارداد به‌وضوح مشخص شده و از بروز اختلافات جلوگیری شود.

اهمیت شرایط عمومی و خصوصی در قراردادها

شرایط عمومی و خصوصی در قراردادها بر اساس اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی نقش اساسی در تعیین حقوق و تعهدات طرفین دارند. شرایط عمومی، شامل مقررات استاندارد و کلی مانند شیوه پرداخت، ضمانت اجرا و روش‌های حل اختلاف، به ایجاد یک چارچوب قانونی یکسان برای تمامی قراردادها کمک می‌کند و از تضادها و سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند. در مقابل، شرایط خصوصی به طور خاص برای هر قرارداد تنظیم می‌شود و شامل جزئیات و تعهدات ویژه‌ای است که مختص آن قرارداد است، مانند زمان‌بندی دقیق یا تعهدات خاص طرفین. این ترکیب از شرایط عمومی و خصوصی، انعطاف‌پذیری لازم را برای تنظیم قراردادهایی که هم قواعد استاندارد حقوقی را رعایت می‌کنند و هم نیازهای خاص طرفین را پوشش می‌دهند، فراهم می‌آورد.

اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی شامل تعهدات قانونی، شرایط اعتبار قرارداد و روش‌های حل اختلاف است.

یاسین سبزعلیان
  • توافق طرفین باید از طریق ارائه یک پیشنهاد و پذیرش آن توسط طرف دیگر حاصل شود
  • طرفین باید اهلیت قانونی داشته باشند
  • موضوع قرارداد باید قانونی و مشروع باشد
  • وجود یک مابه‌ازای اقتصادی یا عوض، معمولاً به شکل پول، کالا یا خدمات، ضروری است
  • ضایت طرفین باید آزادانه و بدون اجبار، فریب یا سوءاستفاده حاصل شده باشد
  • مستندسازی کتبی
آموزش قراردادنویسی
“عناصر تشکیل‌دهنده یک قرارداد معتبر”

روش‌های مختلف انعقاد قرارداد و اثبات آن

انعقاد قرارداد به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هر یک دارای اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی خاصی برای اثبات است. روش کتبی رایج‌ترین نوع انعقاد قرارداد است که به دلیل مستند بودن، قابلیت اثبات بالایی دارد و معمولاً شامل امضای طرفین، شهود و در برخی موارد، تأیید رسمی است. روش شفاهی نیز ممکن است معتبر باشد، اما اثبات آن به دلیل عدم وجود مستندات نوشتاری دشوارتر است و نیاز به شاهد یا شواهد دیگر دارد. 

انعقاد ضمنی زمانی رخ می‌دهد که توافق از رفتار و عملکرد طرفین استنباط می‌شود؛ این نوع قراردادها اغلب در معاملات روزمره و بدون نیاز به تشریفات خاص منعقد می‌شوند و برای اثبات آن باید به شواهدی مانند مبادلات مالی یا انجام تعهدات استناد کرد. در نهایت، برخی قراردادها برای اثبات نیاز به ثبت رسمی دارند که در این موارد، اسناد رسمی و ثبت شده در مراجع قانونی معتبرترین مدرک برای اثبات قرارداد هستند.

 

روش‌های حل اختلاف در قراردادها (داوری، دادرسی و...)

روش‌های حل اختلاف در قراردادها شامل داوری، دادرسی و روش‌های جایگزین مانند مذاکره و تسهیلگری هستند و بر اساس اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی شکل می‌گیرند. داوری یک روش غیررسمی و خصوصی است که در آن طرفین اختلافات خود را به داوران مستقل می‌سپارند و تصمیم آن‌ها معمولاً قابل‌اجرا است؛ این روش می‌تواند سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از دادرسی باشد. دادرسی که رسمی‌ترین روش حل اختلاف است، در دادگاه‌های دولتی انجام می‌شود و قاضی بر اساس قوانین جاری حکم صادر می‌کند؛ این فرایند ممکن است زمان‌بر و پرهزینه باشد؛ اما به دلیل نظارت دادگاه و حق تجدیدنظر، اعتبار بیشتری دارد. روش‌های جایگزین شامل مذاکره و تسهیلگری (مدیاسیون) می‌شود. در مذاکره طرفین به طور مستقیم با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند. در تسهیلگری، یک تسهیلگر بی‌طرف به طرفین کمک می‌کند تا به توافق دست یابند. این روش‌ها معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر هستند و به طرفین کمک می‌کنند تا کنترل بیشتری بر نتیجه نهایی داشته باشند.

قراردادهای رایج در تجارت داخلی و بین‌المللی (خرید و فروش، اجاره، پیمانکاری)

قراردادهای رایج در تجارت داخلی و بین‌المللی شامل قراردادهای خرید و فروش، قراردادهای اجاره و قراردادهای پیمانکاری هستند و بر اساس اصول و قواعد حاکم بر قراردادهای داخلی و بین‌المللی تنظیم می‌شوند. قرارداد خرید و فروش به توافق بر سر مبادله کالا یا خدمات در ازای پرداخت مبلغ معین اختصاص دارد و می‌تواند شامل شرایطی مانند قیمت، کیفیت و زمان تحویل باشد. قرارداد اجاره که در آن مالک یک کالا یا ملک به مستأجر اجازه می‌دهد تا از آن استفاده کند و مستأجر نیز به ازای این استفاده مبلغی را پرداخت می‌کند و معمولاً شامل جزئیاتی در مورد مدت زمان اجاره، مبلغ اجاره و شرایط نگهداری است.

قرارداد پیمانکاری نیز به توافق بین پیمانکار و کارفرما برای اجرای پروژه‌های ساختمانی، تعمیراتی یا خدماتی مربوط می‌شود و شامل مواردی همچون هزینه، زمان‌بندی و استانداردهای کیفی است. این قراردادها در هر دو سطح داخلی و بین‌المللی ضروری هستند و به مدیریت روابط تجاری و تأمین امنیت حقوقی طرفین کمک می‌کنند.

نظر خود را ثبت کنید
برای ثبت نظر ابتدا ثبت نام کنید